Leesmethode voor speciaal (basis)onderwijs

Veilig stap voor stap van Zwijsen is een hele speciale methode om te leren lezen. Met de kwaliteit van Veilig leren lezen, maar ontwikkeld voor het speciaal basisonderwijs. Na vijftien maanden leesonderwijs met Veilig stap voor stap lezen de meeste kinderen op AVI E3-niveau.

Uitgangspunten

Veilig stap voor stap is een hele speciale methode om te leren lezen. Met de kwaliteit van Veilig leren lezen, maar ontwikkeld voor het speciaal onderwijs.

Bekijk de Informatiebrochure Stap voor stap

Meer tijd, meer flexibiliteit

Veilig stap voor stap gebruikt alle beproefde elementen van Veilig leren lezen. Tegelijkertijd zijn de activiteiten, oefeningen en werkvormen ontwikkeld voor kinderen die extra aandacht nodig hebben. Dat betekent méér tijd om de lesstof aan te bieden en vaker klassikaal werken. Maar ook meer mogelijkheden voor verlengde instructie, praktische dagprogramma's en een organisatie gemaakt voor het werken met één of twee niveaugroepen.

Alle aandacht voor lezen

Met Veilig stap voor stap krijgt elk kind de nodige aandacht bij het leren lezen. De methode doet dit door het accent te leggen op technisch lezen en spelling. Het leren van nieuwe letters en woorden gaat in kleine, afgebakende stapjes. In beperkte mate is er ook aandacht voor begrijpend lezen, met name vanaf kern 7. Daardoor is Veilig stap voor stap een prima voorbereiding op Estafette Nieuw, de lesmethode die Zwijsen ontwikkelde voor technisch lezen in hogere jaren.

Ruimte voor verschillen

Natuurlijk is Veilig stap voor stap flexibel in te zetten. De maanlijn uit Veilig leren lezen vormt de basis en voor zwakke lezers is de sterlijn tot in detail uitgewerkt. De leerkracht krijgt concrete aanwijzingen voor verlengde instructie. Ook biedt de Leerkrachtassistent extra mogelijkheden voor het oefenen en automatiseren van de leesvaardigheden. We testten Veilig stap voor stap uitgebreid in de praktijk. De reacties waren enthousiast.

De beste materialen

Veilig leren lezen is Nederlands meest gebruikte methode om te leren lezen. Logisch dat Veilig stap voor stap gebruik maakt van alle succesvolle materialen van deze methode. U werkt onder andere met dezelfde ankers, wandplaten,instructiekalenders, leesboekjes en Veilig & vlot-boekjes. De werkboekjes van Veilig stap voor stap zijn wel speciaal ontwikkeld. Ze bevatten meer oefenstof, een duidelijkere layout, en maken functioneel gebruik van steunkleur in de opdrachten. En de handleidingen? Ook die zijn helemaal op maat. En uiteraard is de leerkrachtassistentook helemaal op maat gemaakt.

Verschillen met Veilig leren lezen

Voor elk structureerwoord zijn drie dagen beschikbaar. Er is zo meer tijd voor extra instructie en zelfstandig werken. Veilig stap voor stap richt zich hoofdzakelijk op technisch lezen en spelling. In beperkte mate is er ook aandacht voor begrijpend lezen, met name vanaf kern 7. Er is bewust voor gekozen om thematische en talige activiteiten achterwege te laten. Alle lestijd is beschikbaar voor het leren lezen in een betekenisvolle omgeving. Leerkrachtgebonden en leerkrachtvrije gedeelten wisselen elkaar af. Hierdoor kunt u met twee niveaus binnen een groep werken en toch tijd vrijmaken voor extra instructie aan elk van de groepen.

Zo werkt het

Didactiek

Leerlingen in het speciaal onderwijs werken vaak in een aangepast tempo. De spanningsboog van deze kinderen is meestal kleiner en er is behoefte aan extra instructie en meer tijd voor zelfstandig werken. Daarnaast wordt binnen een groep regelmatig op meerdere instructieniveaus gewerkt, waardoor divergente differentiatie vaker voorkomt.

Aandacht voor technisch lezen

Met Veilig stap voor stap krijgt elk kind de nodige aandacht bij het leren lezen. De methode doet dit door het accent te leggen op technisch lezen en spelling. Het leren van nieuwe letters en woorden gaat in kleine, afgebakende stapjes. In beperkte mate is er ook aandacht voor begrijpend lezen, met name vanaf kern 7. Daardoor is Veilig stap voor stap een prima voorbereiding op Estafette Nieuw, de leesmethode die Zwijsen ontwikkelde voor technisch lezen in hogere jaren.

Opbouw en organisatie

In Veilig stap voor stap is er meer tijd uitgetrokken om de leerstof aan te bieden. Voor elk structureerwoord zijn drie dagen beschikbaar, waardoor er meer tijd is voor extra instructie en zelfstandig werken. Als gevolg hiervan komen de kernen 1 tot en met 8 in het eerste jaar aan bod en de kernen 9 tot en met 12 in de eerste helft van het tweede jaar.

Organisatie

Per dag wordt een leesles gegeven van in totaal 90 minuten. Deze tijd is onderverdeeld in drie delen van elk 30 minuten. Leerkrachtgebonden en leerkrachtvrije gedeelten wisselen elkaar af, waardoor het mogelijk is om ook met twee niveaus binnen een groep te werken en toch tijd vrij te maken voor extra instructie aan elk van de groepen. Aan het einde van de les, of aan het einde van de dag, vindt de afronding plaats. Hierin wordt samen met de kinderen kort teruggeblikt op wat er die dag aan de orde is geweest. De opbouw van een dag ziet er inhoudelijk als volgt uit: - deel 1: het geven van instructie - deel 2: zelfstandige verwerking en eventueel verlengde instructie - deel 3: vervolgactiviteiten en eventueel verlengde instructie - afronding: korte terugblik op de les

Lesopbouw binnen een kern

Elke nieuwe kern start u met het interactief voorlezen van het ankerverhaal. Daarbij gebruikt u de ankermaterialen die bij elke kern zijn ontwikkeld. Het ankerverhaal is een aparte activiteit, los van de technische leeslessen. U leest het ankerverhaal voorafgaand aan een nieuwe kern of op de eerste lesdag van de nieuwe kern.

Voor elk structureerwoord zijn drie dagen gepland. U leert de leerlingen eerst het nieuwe woord en de nieuwe letter. Vervolgens oefenen de leerlingen met het maken en lezen van woorden waarin de nieuwe letter voorkomt. Dit breidt u vervolgens uit naar het lezen van teksten met de nieuwe woorden. Aan het einde van de kern zijn herhalingsdagen gepland, waarin de aangeboden leerstof nog extra geoefend en herhaald wordt.

Ter afsluiting van elke kern is er een toetsmoment. De leerlingen krijgen dan onder andere de Veilig & vlottoets van de betreffende kern. Daarmee toetst u het vlot lezen van woorden met bekende letters. Leerlingen die onvoldoende of twijfelachtig scoren op de Veilig & vlottoets, toetst u verder (dit geldt voor kern 1 tot en met 5). Zodoende komt u te weten met welke accuratesse en snelheid zij letters, woorden en zinnen lezen. Dat gebeurt aan de hand van pagina 16 van het leesboekje bij de betreffende kern.

Leerstof

Veilig stap voor stap richt zich hoofdzakelijk op technisch lezen en spelling. Er wordt in beperkte mate ook aandacht besteed aan het begrijpend lezen, met name vanaf kern 7. De belangrijkste doelstelling van de methode is het goed en vlot leren lezen. Net als bij Veilig leren lezen bereiken de kinderen bij Veilig stap voor stap aan het einde van kern 12 minimaal leesniveau AVI E3.

Betekenisvolle leeromgeving

In Veilig leren lezen heeft elke kern een thema. De lessen voor technisch lezen zijn met behulp van dit thema ingebed in een talig kader. In Veilig stap voor stap is er bewust voor gekozen om thematische en talige activiteiten achterwege te laten, zodat alle lestijd beschikbaar is voor het leren lezen. Het leren lezen gebeurt in een betekenisvolle omgeving door aan het begin van elke kern te starten met een ankerverhaal. Leerlingen krijgen de structureerwoorden op die manier in een betekenisvolle context aangeboden. Tevens is er hier en daar een zeer beknopte verwijzing naar thematische of betekenisvolle aspecten die dicht bij de inhoud van de leerstof van die dag liggen. Zo is bij het aanbieden van een nieuw woord een suggestie opgenomen om ook de betekenis van het nieuwe woord te introduceren.

Letterkennis

In Veilig stap voor stap worden de letters aangeboden volgens de maanlijn. Ook wordt uit elk structureerwoord slechts één letter aangeboden en ingehangen in het klikklakboekje. Kinderen die meer letters beheersen, krijgen de betreffende letters in hun klikklakboekje. Hierdoor wordt het klikklakboekje een individueel leermiddel.

Differentiatie

Natuurlijk is Veilig stap voor stap flexibel in te zetten. De maanlijn uit Veilig leren lezen vormt de basis. Voor zwakkere lezers is de sterlijn tot in detail uitgewerkt. Deze risicolezers krijgen extra aandacht tijdens de verlengde instructie.

Verlengde instructie

Pagina 4 van elke lesbeschrijving bevat concrete aanwijzingen voor de verlengde instructie en begeleide inoefening. Tijdens het zelfstandig werken van de basisgroep geeft u extra instructie aan leerlingen die dreigen een achterstand op te lopen.

Dat kan al op een eenvoudige manier door een begeleide inoefening. U begeleidt de leerlingen individueel of in een kleine groep stap voor stap bij het maken van het werkblad in het werkboekje.

Dit moment is ook optimaal geschikt voor het geven van extra instructie op een terrein waarop bepaalde kinderen uitvallen. Bijvoorbeeld auditieve vaardigheden, de automatisering van de letter- en woordherkenning, spelling, begrijpend lezen, maar ook een zelfstandige werkhouding.

Toetsing en evaluatie

Ter afsluiting van elke kern is er een toetsmoment. De leerlingen maken dan de Veilig & vlot toets van de betreffende kern. Daarmee toetst u het vlot lezen van woorden met bekende letters.

Doorgaande leerlijn

Met Veilig stap voor stap krijgt elk kind de nodige aandacht bij het leren lezen. De methode doet dit door het accent te leggen op technisch lezen en spelling. Het leren van nieuwe letters en woorden gaat in kleine, afgebakende stapjes. In beperkte mate is er ook aandacht voor begrijpend lezen, met name vanaf kern 7. Daardoor is Veilig stap voor stap een prima voorbereiding op Estafette Nieuw, de leesmethode die Zwijsen ontwikkelde voor technisch lezen in hogere jaren.

Leerlingen die onvoldoende of twijfelachtig scoren op de Veilig & vlot toets, toetst u verder. Zodoende komt u te weten met welke accuratesse en snelheid zij letters, woorden en zinnen lezen. Dat gebeurt aan de hand van pagina 16 van het leesboekje bij de betreffende kern.

Producten Veilig stap voor stap bestellen

Alle Veilig stap voor stap producten zijn bij SchoolboekenThuis.nl per stuk leverbaar:

Bekijk alle producten Veilig stap voor stap